ΤΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΑΝΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΣΕΡΡΩΝ

ΤΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΑΝΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΣΕΡΡΩΝ
ΤΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΑΤΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΣΕΡΡΩΝ

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

Η πρώτη μαζική σφαγή Ελλήνων από τους Γερμανούς σε ελληνικό έδαφος, στις 17 Οκτωβρίου 1941.

     Τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλλια βρίσκονταν στη νότια πλευρά του Κερδυλλίου όρους, σε μικρή απόσταση από τον κόλπο του Ορφανού Στρυμωνικού , αλλά σε αρκετά μεγάλο υψόμετρο. Ο χώρος αυτός εποπτεύει φυσικά την γύρω περιοχή με μεγάλη στρατηγική σημασία. Αυτός ήταν βέβαια ο λόγος που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κατακτητή ήδη από τις πρώτες ημέρες της παρουσίας του μέσα στον Ελλαδικό χώρο. Οι κάτοικοι των χωριών ακολούθησαν την τύχη των υπολοίπων Ελλήνων στον πόλεμο του 1940-41.
        Τα δύο χωριά ένιωσαν έντονα την παρουσία γερμανικών στρατευμάτων, μια και οι κατακτητές για λόγους στρατηγικής εγκατέστησαν περίπου 250 στρατιώτες στη γύρω περιοχή, ιδιαίτερα στη γέφυρα του Στρυμόνα ποταμού και στην παράκτια περιοχή του Τσάγιαζι. Ήδη από τον Αύγουστο και κυρίως τον Σεπτέμβριο του 1941 οι Γερμανοί άρχισαν να κάνουν δυναμικότερες εμφανίσεις, μιας και πληροφορούνταν πως ήδη άρχισαν να δρουν στα όρη Κερδύλλια οι πρώτες αντάρτικες ομάδες.
        Οι αντάρτες χτύπησαν στις 7 Σεπτεμβρίου και στις 25 του ίδιου μήνα την Ευκαρπία και τη Δάφνη αντίστοιχα, χωριά και αυτά κοντινά στα Άνω και Κάτω Κερδύλια. Οι Γερμανοί εξαγριώθηκαν, μάζεψαν τους κατοίκους όλων των γύρω χωριών στις πλατείες τους και με την απειλή των όπλων εκβίαζαν τους πάντες να καταδικάσουν τις ενέργειες αυτές και να δηλώσουν έμπρακτά πίστη και υποταγή στους κατακτητές. Η Γερμανική παρουσία έγινε ιδιαίτερα απειλητική με τα χτυπήματα και βρισιές στα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια στις 8 Οκτωβρίου 1941, παρουσία διερμηνέα. Απαιτούσαν να δηλώσουν πίστη και υποταγή σ? αυτούς, να παραδώσουν τους αντάρτες και να κόψουν κάθε δεσμό μαζί τους. Κανείς από τους κατοίκους δεν κατέδωσε οτιδήποτε για τους αντάρτες, η παρουσία των οποίων ήταν σε όλους γνωστή. Στις 8 προς 9 Οκτωβρίου1941, ξημερώματα Πέμπτης, συνέβη ένα γεγονός - ληστεία στο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, ενάμιση χιλιόμετρο νότια του χωριού. Κάποιος Κίκηρας Δημήτριος επιχείρησε να ληστέψει ένα μοναστήρι. Στο μοναστήρι ζούσε ένας καλόγερος με έναν υπάλληλο βοσκό. Ο Κίκηρας σκοτώνοντας τον βοσκό ζήτησε με την απειλή όπλου χρήματα από τον καλόγερο. Ο καλόγερος πέταξε το πορτοφόλι του στα πόδια του Κίκηρα και όταν ο τελευταίος έσκυψε να το πάρει, τον χτύπησε με τσεκούρι στο κεφάλι. Αμέσως αφήνοντας τον Κίκηρα αναίσθητο πήγε και κατάγγειλε το γεγονός στην Αστυνομία του Τσάγιαζι. Η Αστυνομία ενημέρωσε αμέσως, παρουσία του καλόγερου, την γερμανική παράκτια φρουρά. Κατευθύνθηκαν αμέσως στο μοναστήρι, αλλά ο Κίκηρας έλειπε. Ακολουθώντας τα βήματά του από το αίμα και ρωτώντας τους γύρω κατοίκους, την επόμενη μέρα έφτασαν στο σπίτι ενός γιατρού όπου είχε καταφύγει ο Κίκηρας για βοήθεια.
     Συλλαμβάνουν λοιπόν τον Κίκηρα και τον μεταφέρουν για ανακρίσεις στο Τσάγιαζι και από εκεί στις φυλακές της Θεσσαλονίκης του Γεντί-Κουλέ, όπου και πεθαίνει αργότερα. Οι καταθέσεις προφανώς υπήρξαν ενοχοποιητικές τόσο για τον γιατρό όσο και για τους κατοίκους των Άνω και Κάτω Κερδυλίων, γιατί την ίδια ημέρα οι Γερμανοί πήγαν στα χωριά με εγκληματικές και καταστροφικές διαθέσεις.
     Σε συγκεντρώσεις των Κερδυλιωτών ανακοινώθηκαν μέσω διερμηνέα, τελεσίδικες απειλές για κάψιμο των σπιτιών όσων θα λείπουν απ? τα χωριά. Δεν αρκούνται όμως στις συλλήψεις, επιδίδονται σε μια εκδικητική πυρπόληση προμήνυμα του μετά πενθήμερο ολοκαυτώματος, των σπιτιών οικογενειών που κάποιο μέλος έλειπε στο βουνό.
      Μετά τα τελευταία γεγονότα οι ανησυχίες των κατοίκων έγιναν έκδηλες. Κάτι για τα χωριά δεν πήγαινε καλά, κάτι φοβερό πλησίαζε και για τα Κερδύλια. Παρόλα αυτά, κανένας κάτοικος των δύο χωριών δεν κατέδωσε οτιδήποτε για τους συχωριανούς τους που ήταν στο βουνό. Η μόνιμη δικαιολογία ήταν πως όσοι λείπουν από τα χωριά βρίσκονται στο βουνό και καίνε καυσόξυλα για την παραγωγή κάρβουνου. Ακολούθησαν συσκέψεις μεταξύ των κατοίκων των δύο χωριών για να βρεθεί κάποια λύση για τον επικείμενο κίνδυνο. Αποφασίστηκε να συσταθεί επιτροπή για να σταλεί στη Γερμανική διοίκηση Θεσσαλονίκης με παρακλήσεις προς τους κατακτητές για την διαφύλαξη της ακεραιότητας των δύο χωριών. Έτσι και έγινε, η επιτροπή συστάθηκε και πήγε στην Θεσσαλονίκη χωρίς όμως να καταφέρει κάτι παρόλη την προσπάθειά της. Το βράδυ της ίδιας ημέρας επιστρέφουν στο Σταυρό όπου διανυκτερεύουν και μαθαίνουν τα γεγονότα της σφαγής.
      Την επόμενη κατευθύνθηκαν στα χωριά τους, όπου όμως δεν υπάρχουν παρά μόνο πτώματα και ίχνη ερειπίων. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες του γιατρού Φυλάκτου που υπήρξε εκείνες τις ημέρες κρατούμενος στο Σταυρό με τους Κερδυλιώτες μας περιγράφει τα παρακάτω:«την Παρασκευή το πρωί, 17 Οκτωβρίου1941, πριν καν ξημερώσει, μέσα στη σιγοψιχάλα και την Φθινοπωρινή ομίχλη, δύο λόχοι Γερμανών, μαζί με τους κρατούμενους Κερδυλιώτες στο Σταυρό, με πλήρη οπλισμό ανεβαίνουν από τη θέση Στόβολο και Λειβάδια και περικυκλώνουν τα Άνω και Κάτω Κερδύλια. Η ώρα του μαρτυρίου, η ώρα των ερειπίων και της γενοκτονίας πλησιάζει. Γύρω στις 08.30 το πρωί οι Γερμανοί με βίαιες ενέργειες συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους, γυναίκες και άνδρες στο σημείο Αλώνια και Κούτρες. Οι συγκεντρώσεις αυτές δεν είναι σαν τις προηγούμενες. Κάθε κίνηση των Γερμανών μαρτυρά δίψα για έγκλημα. Βρισιές, κλωτσιές, σπρωξίματα, ακόμη και σε αρρώστους και σε ανήμπορους γέρους, είναι τα μοναδικά σήματα συνεννόησης. Οι συγκεντρωμένοι βουβοί, κουμπωμένοι περιμένουν. Τι άραγε; Τι να περιμένουν μετά το βίαιο ξεσπίτωμα ακόμα και των αρρώστων και των γέρων; Τι να περιμένουν, όταν ένοπλοι στρατιώτες είναι παραταγμένοι μπροστά τους και τα πολυβόλα στημένα σε τέσσερις μεριές; Να έμειναν όρθιοι, στητοί, αντιμέτωποι με τα πολυβόλα για να προφυλάξουν τα γυναικόπαιδα; Τι άραγε μπορεί να σκέφτεται ο άνθρωπος εκείνες τις στιγμές;
      Μια κόκκινη φωτοβολίδα σχίζει τον βουρκωμένο ουρανό και αρχίζει η αρχή του τέλους. Τα πολυβόλα θερίζουν ασταμάτητα τους συγκεντρωμένους κατοίκους. Η φύση ταράζεται. Τα πουλιά, τα ζώα σκορπίζουν τρομαγμένα. Παιδιά μέχρι 15 χρονών, γυναίκες και ανήμποροι προσπαθούν για τον τελευταίο ασπασμό. Το αίμα, το χώμα και τα πρόσωπα έγινα ένα. Δύσκολη η αναγνώριση. Ο καθένας ψάχνει για τους δικούς του. Τα μοιρολόγια από τα γυναικόπαιδα σπάζουν την θανατική σιωπή. Και δίπλα στη σύγχυση, η συνειδητή φροντίδα, η κηδεία των σκοτωμένων.» Ο δρόμος της προσφυγιάς για τις ορφανευμένες οικογένειες είναι πλέον ανοιχτός. Σκορπίζουν στα γύρω χωριά και καθημερινά ανηφορίζουν τον Γολγοθά του μαρτυρίου για την ύστατη «κηδεία» των δικών τους. Σήμερα στα τότε χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια δεν υπάρχουν σπίτια μα ούτε και χαλάσματα παρά μόνο σημεία ερειπίων. Κάθε χρόνο, στις 17 Οκτωβρίου, τελείται μνημόσυνο στους τόπους εκτέλεσης, πράξη μνήμης κόντρα στα λήθη του χρόνου.

"Η θύμηση των επιζώντων", Παπασυμεών Γιάννη Φιλόλογου


Επιμέλεια - Παρουσίαση : π. Μιχαήλ Θεοχαρίδης  Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Νέων Κερδυλλίων Σερρών

4 σχόλια: